Ένα ιδιαίτερο είδος σιτηρού έχει εισέλθει δυναμικά στη διατροφή μας τα τελευταία χρόνια και κατακτά ολοένα και περισσότερο τη παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων και εστίασης λόγω της υψηλής διατροφικής αξίας του και των ποικίλων ευεργετικών οφελών που έχει για την ανθρώπινη υγεία. Μάλιστα ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές ανά τον κόσμο το προτιμούν και το εντάσσουν στο διαιτολόγιό τους αντικαθιστώντας το σε άλλα παρεμφερή τρόφιμα, στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τον οργανισμό τους ή να χάσουν το περιττό βάρος τους. Ομοίως, ολοένα και περισσότεροι σεφ και εστιατόρια το εντάσσουν στα μενού τους. Πρόκειται για την κινόα, ένα φυτό του οποίου οι σπόροι μοιάζουν πολύ σε υφή και γεύση με τους ξηρούς καρπούς και το οποίο αν και ανήκει στα ψευδοδημητριακά/υποκατάστατα δημητριακά έχει στενή συγγένεια με είδη όπως τα παντζάρια και το σπανάκι.
Η κινόα γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στις αγορές της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα κατά την τελευταία δεκαετία η ζήτηση για αυτήν την τροφή έχει αυξηθεί κατά 18 φορές περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Χαρακτηριστικά, η προώθηση προϊόντων τα οποία περιείχαν κινόα αυξήθηκε κατά 50% το 2013 σε σύγκριση με το 2012 σε παγκόσμιο επίπεδο, με τις ΗΠΑ να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την ανοδική τάση, ακολουθούμενες από την Ευρώπη και ιδιαίτερα από την Ισπανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία. Θα πρέπει άλλωστε να σημειωθεί ότι τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία τους τελευταίους μήνες ολοένα και περισσότερες βρεφικές τροφές περιέχουν αυτό το είδος τροφίμου.
Η αύξηση της δημοτικότητας της κινόα (και ιδιαίτερα της λευκής, της κόκκινης και της μαύρης) συνδέεται άμεσα με την επικράτηση των εξής τάσεων παγκοσμίως:

• Την αυξημένη κατανάλωση τροφίμων που δεν περιέχουν γλουτένη
• Την αυξημένη προτίμηση των καταναλωτών για λειτουργικά τρόφιμα (superfood)
• Τον αυξανόμενο πληθυσμό των χορτοφάγων, καθώς και εκείνων που απλώς προσπαθούν να τρώνε λιγότερο κρέας.

Πιο συγκεκριμένα οι ευεργετικές ιδιότητες και τα πλεονεκτήματα αυτής είναι τα εξής:
–  H περιεκτικότητα της σε πρωτεΐνες είναι πολύ υψηλή (14%). Αποτελεί φυσικά πηγή πλήρους πρωτεΐνης και προμηθεύει τον ανθρώπινο οργανισμό με τα απαραίτητα αμινοξέα, που δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του. Μάλιστα, η ποιότητα των πρωτεϊνών που περιέχει πλησιάζει εκείνη των γαλακτοκομικών, του κρέατος, των πουλερικών και των ψαριών
–  Αποτελεί πολύ καλή πηγή ασβεστίου και ως εκ τούτου είναι χρήσιμη για τους χορτοφάγους και για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη. Επιπλέον, δεν περιέχει γλουτένη, είναι πιο εύπεπτη από το σιτάρι, το καλαμπόκι ή τη σίκαλη και έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
–  Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές φυτοθρεπτικές ουσίες.
–  Περιέχει ένα εκτεταμένο σύνολο αντιφλεγμονωδών συστατικών που συμβάλλουν στην πρόληψη των φλεγμονών
–  Σε σύγκριση με τα δημητριακά (π.χ. το σιτάρι), η κινόα προσφέρει πολύτιμες ποσότητες μονοακόρεστων λιπαρών οξέων (με τη μορφή ελαϊκού οξέος), που παρέχουν καρδιοπροστατευτική δράση
–  Είναι ανθεκτική στις διαδικασίες βρασμού και στο μαγείρεμα στον ατμό χωρίς να χάνει την θρεπτική αξία της
–  Χρησιμοποιείται στη μαγειρική με πολλούς διαφορετικούς τρόπους όπως στο αλεύρι, το ψωμί, το κέικ, τα μπισκότα, τις σούπες, τα επιδόρπια, τα μακαρόνια, σε σνάκς, σε δημητριακά, σε λουκουμάδες, σε κρέπες, σε συνταγές για κουσκούς ή ρύζι με την κινόα να τα αντικαθιστά ή ακόμη και ως ποπκορν, κ.α. Μάλιστα είναι και πόσιμη και χρησιμοποιείται για την παρασκευή κοκτέιλ.
–  Τα φύλλα και οι νεαροί σπόροι της κινόα θεωρούνται ιδιαίτερα θρεπτικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις σαλάτες είτε ωμά είτε μαγειρευτά όπως το σπανάκι. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή αλλά και ως βιοκαύσιμο όταν είναι ξερά, ενώ η ουσία σαπωνίνη  που περιέχει χρησιμεύει ως αντισηπτικό για την επούλωση των τραυμάτων του δέρματος στη Νότια Αμερική.
Εύλογα λοιπόν τα Ηνωμένα Έθνη την έχουν κατατάξει στις «χρυσές τροφές» και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων (FAO) την έχει αναγνωρίσει ως τρόφιμο με υψηλή θρεπτική αξία και με εντυπωσιακή βιοποικιλότητα, ενώ ακόμη και η NASA εξετάζει το ενδεχόμενο χρήσης της στο ερευνητικό πρόγραμμα για τις μακροχρόνιες επανδρωμένες αποστολές.
Επιβάλλεται ακόμη να υπογραμμιστεί ότι αν και η παραγωγή του προϊόντος αυτού πραγματοποιείται κυρίως από το Περού και την Βολιβία, ωστόσο αυτή καλύπτει μόλις το 10% της ζήτησης στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα και άλλες χώρες να έχουν ξεκινήσει προσπάθειες για την ανάπτυξη και εμπορευματοποίησή του, μεταξύ αυτών και οι ΗΠΑ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Καναδάς, η Κίνα, η Δανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Κένυα, το Μαρόκο, η Αυστραλία και η Ινδία. Στην χώρα μας αν και η καλλιέργεια της κινόα βρίσκεται ακόμη σε νηπιακή κατάσταση, ωστόσο εμφανίζει προοπτικές λόγω των κλιματικών και γεωμορφολογικών συνθηκών που ενδείκνυνται για την ανάπτυξη αυτού του τροφίμου.
Συμπερασματικά, η κινόα συνιστά ένα προϊόν το οποίο λόγω της υψηλής διατροφικής αξίας του συμβάλλει στην υιοθέτηση πιο υγιεινών καταναλωτικών προτύπων, κάτι το οποίο επιζητούν ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τον οργανισμό τους. Η ζήτηση για αυτήν την τροφή πλέον είναι τόσο αυξημένη σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε ολοένα και περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο να εξετάζουν το ενδεχόμενο ή να καταβάλλουν ήδη προσπάθειες για την καλλιέργεια και εμπορευματοποίησή του.
Πηγές: Jack Aldwinckle (2015), Colin Packham(2015), Diana Herrington (2015), Sophie Langley (2014), Tony C. Dreibus (2014), RahelGebreyes (2014), Jose Daniel Reyes and Julia Oliver (2013), Leani García(2013), Kate Wakefield (2013), Christopher Wanjek (2013), www.packagedfacts.com, elcomercio.pe,www.onmed.gr,www.vita.gr, www.imerisia.gr, agrosimvoulos.gr, www.dkconsultants.gr.